Kiedy jest śmigus dyngus?

Karnawał w pełni, ale niektórzy już planują wypiekanie pączków na tłusty czwartek, który zapowie koniec okresu radości i zabaw. Zacznie się czas przygotowań do Wielkanocy. To największe święto dla chrześcijan obchodzone jest również uroczyście w naszym kraju. Wielkanocna niedziela jest dniem wspomnienia radosnego zmartwychwstania Chrystusa, a poniedziałek wielkanocny to czas spotkań rodzinnych i zabaw na świeżym, wiosennym powietrzu.
Tradycyjnie, od wielu wieków poniedziałek następujący po Wielkanocy jest u nas obchodzony jako śmigus dyngus albo lany poniedziałek. W tym dniu oblewamy się wodą. Według antropologów badających obyczaje i tradycje śmigus dyngus może mieć nawet korzenie pogańskie. Polacy przed wiekami zaczęli traktować to święto jako upamiętnienie chrztu, a woda zawsze symbolizuje oczyszczanie duszy z grzechów.
W innych państwach słowiańskich tradycja lania wodą podczas Wielkanocy też jest długa i ciekawa jak u nas. Pierwsze wzmianki o tym obrzędzie pochodzą z kronik czeskich z wieku XIV. Polskie źródła o lanym poniedziałku wspominają dopiero w wieku XV i nie są to teksty pochwalne. W jednym z dokumentów pochodzących z 1420 roku arcybiskupstwo poznańskie dostrzega w zwyczajach dyngusowych wiele grzesznych zachowań i przestrzega przez nachalnym zaczepianiem ludzi i wrzucaniem ich do wody.
Na wsiach przez wiele pokoleń w zwyczaju było polewanie wodą panien na wydaniu. Każda panna chciała być polana wodą, a najładniejsze wrzucane były do stawów, rzek, jezior. Te swoiste wiejskie wybory miss mokrego podkoszulka już dawno zostały zaniechane a wręcz zakazane przez przepisy porządkowe. Polewanie dużą ilością wody czy wrzucanie ludzi do zbiorników wodnych traktowane jest jako wykroczenie i może skutkować karą mandatu, grzywny a nawet pozbawienia wolności. Bywało tak w nieodległej przeszłości, gdy niektórzy nie potrafili znaleźć granicy miedzy dobrą zabawą a niebezpiecznym zachowaniem. Na osiedlach mieszkaniowych w miastach dochodziło do groźnych wypadków, których ofiarami były o osoby przechodzące pod oknami czy balkonami żartownisiów rzucających z góry foliowe torebki czy plastikowe butelki pełne wody. Jeśli butelka rozbijała się u stóp przechodnia, to było mnóstwo śmiechu i zabawy. Niestety, wiele butelek uderzało w głowę czy inne części ciała powodując rany a kilkanaście razy doszło nawet do wypadków śmiertelnych. Na szczęście to już przeszłość, ale na przechodząc pod oknami wysokiego budynku w dzień śmigusa dyngusa lepiej mieć się na baczności.
Kiedy jest śmigus dyngus w kalendarzu? W każdym roku jest to inna data. Zmiana dat ma związek z tym, że Wielkanoc nie jest świętem stałym, a jej datę ustala się na podstawie tablic paschalnych opracowanych na podstawie terminów faz księżyca. Wielkanoc przypada w niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca i zgodnie z postanowieniami soboru w Nicei z roku 325 może się to zdarzyć między 22 marca a 25 kwietnia. W tym roku Wielkanoc będzie 21 kwietnia, a więc śmigus dyngus urządzić możemy naszym bliskim i znajomym w poniedziałek 22 kwietnia. Najlepiej zrobić wcześnie rano, gdy nasi domownicy będą jeszcze smacznie spać. Obudzenie zimna wodą o poranku na pewno utrwali w nich ten ciekawy polski obyczaj na długie lata.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here